توده‌ی آتشفشانی سهند در ۵۰ کیلومتری جنوب شهرستان تبریز قرار دارد. حد شرقی آن از شهرستان هشترود و سراسکند و قره‌چمن گذشته و تا حدود قافلانکوه پیش رفته است.

دشت اهر در حوالی قسمت‌های علیای‌اهرچای که شاخه‌ای از رود قره‌سو است، قرار دارد. مشخصه‌ی ویژه‌ی دشت اهر مراتع سرسبز و خرم آن است که مورد استفاده‌ی طوایف ائل‌سِوَن (شاهسون‌ها) قرار می‌گیرد.

دشت سراب، شهر سراب را احاطه کرده و دارای کشتزارها و مراتع وسیع است. زیبایی‌های طبیعی دشت سراب به ویژه چشم انداز مراتع و کشتزارها در بهار و تابستان انسان را شیفته‌ی خود می‌سازد.

دشت مراغه با وسعت ۸۰۰ کیلومترمربع در مجاورت جنوب شرقی دریاچه‌ی ارومیه و جنوب استان واقع شده است.

دشت آذرشهر با ۴۱۶۰ کیلومترمربع وسعت، در شرق دریاچه‌ی ارومیه و جنوب دشت تبریز قرار دارد. دشت آذرشهر جزو حوضه‌ی آبریز آجی چای به شمار می‌رود.

دشت تبریز حدود ۳۰۰۰ کیلومترمربع وسعت دارد و مهمترین رودخانه‌ی آن‌آجی‌چای است. دشت تبریز به رغم فقدان تأسیسات و خدمات گردشگری به هنگام تعطیلات و تابستان مورد استفاده‌ی گروه کثیری از مردم اطراف، به ویژه شهر تبریز قرار می‌گیرد.

بدون شک پرندگان، بارزترین و با ارزش‌ترین نشانه‌های حیات دریاچه‌ی ارومیه به شمار می‌آیند. این موجودات زیبا و پرتحرک هیچگاه به صورت گروه‌های بسیار بزرگ در جایی گرد نمی‌آیند مگر اینکه کلیه‌ی احتیاجات زیستی آنان فراهم شده باشد. پرواز جمعی فلامینگوها، پلیکان‌ها، تنجه‌ها و کاکایی‌ها یکی از بدیع‌ترین، دیدنی‌های طبیعت ایران است. این تجمع جانوری در دریاچه‌ی ارومیه نشانه‌ی بارزی است از وفور غذای طبیعی و شرایط مناسب زیستی در منطقه و دریاچه.

جزیره اشک در جنوب جزیره کبودان، در ۴۰ کیلومتری بندر گلمانخانه قرار دارد. این جزیره یک چشمه‌ی آب شیرین دارد و یکی از جالب ترین زیستگاه‌های پرندگان بومی و مهاجر از جمله فلامینگو و تتیجه است.

جزیره قویون داغی یکی از بزرگترین و زیباترین جزایر غیرمسکونی دریاچه‌ی ارومیه است. جزیره‌ی قویون‌داغی زیستگاه قوچ و میش ارمنی و گوزن زرد ایرانی است.

جزیره‌ی اسلامی تنها جزیره‌ی مسکونی و آباد دریاچه‌ی ارومیه است که در اثر کمی بارندگی و تبخیر آب دریاچه در تابستان به صورت شبه جزیره در می‌آید و روستاییان جزیره‌ی اسلامی از راه خشکی به تبریز، آذرشهر، گوگان و شبستر رفت و آمد می‌کنند.