خانه بروجردی ها شهر کاشان

خانه بروجردی‌ها این خانه در ضلع غربی کوچه امیراحمد خیابان علوی شهر کاشان و در نزدیکی حمامی به همین نام، قرار دارد. ساختمان خانه بروجردی‌ها بر اساس اطلاعات کتیبه‌های آن، در سال‌های 1292 تا 1310 هجری قمری ساخته شده است.

خانه بروجردی‌ها این خانه در ضلع غربی کوچه امیراحمد خیابان علوی شهر کاشان و در نزدیکی حمامی به همین نام، قرار دارد. ساختمان خانه بروجردی‌ها بر اساس اطلاعات کتیبه‌های آن، در سال‌های 1292 تا 1310 هجری قمری ساخته شده است. عرصة این خانه در سال 1353 شمسی به تملک سازمان میراث فرهنگی درآمد؛ ولی اعیانی آن که در شرق و شمال شرقی خانه واقع شده، هنوز در مالکیت خصوصی باقی مانده است. این خانه را حاج سیدجعفر نطنزی که از بروجرد، مال‌التجاره وارد شهر کاشان می‌کرد، برای فرار از پرداخت خمس و زکات ساخته است.

بنای این مجموعه (اعم از بیرونی و اندرونی)، از تاریخ شروع به ساخت تا پایان عملیات ساختمانی، در حدود 18 سال یعنی تا سال 1310 هجری قمری به طول انجامیده است. در ساخت این خانه، بیش از 150 بنا و گچکار و آئینه‌کار و دیگر هنرمندان به کار گرفته شده‌اند. این ساختمان باشکوه، در نوع خود، یکی از شاهکارهای معماری خانه‌های مسکونی کاشان و ایران به حساب می‌آید و از نظر ویژگی‌های معماری یکی از بهترین خانه‌های دو قرن اخیر شناخته شده و مورد تحسین همگان قرار گرفته است.

ورودی خانه از طریق یک هشتی و غلام‌نشین (با هلال‌های چندضلعی و نورگیرهایی در سقف) و طی یک راهرو نسبتاً طولانی، به جبهه شمالییی بنا ختم می‌شود. در قسمت مجاور در ورودی راهرو، یک اتاق شاه‌نشین پنج دری با گچ‌بری‌های بی‌نظیر تزئین شده است. جلوی این شاه‌نشین، ایوانی وسیع، آفتاب‌گیر و سرباز ساخته شده است. در طرفین ایوان، دو اتاق قرینة نسبتاً کوچک جنوبی برای استفاده در زمستان تعبیه شده است.

در قسمت شمال شرقی خانه بروجردی ها، آشپزخانه یا مطبخ قرار گرفته که در اطراف دیوارهای آن تاقچه‌ها و صندوق‌خانه ظروف و دیگر اشیاء مورد نیاز پخت‌وپز تعبیه شده است. در قسمت غربی این بنا، ایوان‌های کوچک سرپوشیده و در قسمت شرقی نیز، اتاق‌ها و ایوان‌های سرپوشیده دیگری وجود دارد که در حیاط مقابل آن، راه‌پله‌های ارتباطی بین طبقات و زیرزمین قرار گرفته است. زیرزمین، محوطه وسیعی است که اختلاف سطوح زیبایی دارد. این سطوح و نحوه ساخت آن‌ها، قدرت خلاقیت و مهارت معماران این بنا را نشان می‌دهد. در دیوارهای همین قسمت، اشکاف‌های عریض با درهای چوبی مشبک تعبیه شده و حفره‌های مشبکی نیز در قسمت پایین دیوارها دیده می‌شوند.

در دو طرف ساختمان اصلی، پله‌های ورودی قرار گرفته‌اند و به قسمت جنوبی ساختمان که «پشت به قبله» ساخته شده، مرتبط می‌شود. این قسمت خانه، ایوان بسیار بزرگی با سقفی بلند دارد که به تالار تنبی (نشیمن) اشراف دارد، پشت آن به اندازه یک پله گودتر شده است و سطح آن به داخل حوضخانه هشت ضلعی مشرف است. انتهای این قسمت سرپوشیده بزرگ به قسمت شاه نشین که از سایر قسمت‌ها مرتفع‌تر و از لحاظ تزئینات داخلی ممتازتر است، منتهی می‌شود. سقف این قسمت از بنا به شکل گنبد ساخته شده و روی این گنبد، نورگیر بسیار زیبایی به شکل طاق‌های کوچک تعبیه شده است. از قسمت داخل، سقف آن مقرنس کاری شده که به صورت زیبایی رنگ‌آمیزی شده است. قسمت خارجی این خانه بروجردی ها(گنبد) فوق‌العاده هنرمندانه طراحی و اجرا گردیده است. روی دیوارهای شاه‌نشین، تصاویری از پادشاهان قاجار با رنگ‌های مختلف نقاشی شده که مانند تابلوهای دیواری به سبک اروپایی است. لباس نگهبانان این تابلوها کاملاً اروپایی است. این بنا دارای سرداب‌هایی در جهات مختلف ساختمان است که در تابستان‌ها، برای رهایی از گرمای کویر، به داخل آن‌ها پناه می‌برده‌اند. تهویه هوای این سرداب‌ها به وسیله بادگیرهایی زیبا انجام می‌گیرد.

مصالح به کار رفته در خانه بروجردی ها عمدتاً محلی است. بیشترین عنصر مصرفی در بنا، آجر و خشت خام در ابعاد مختلف است. دیگر عنصر این ساختمان، کاشی لعابی است با رنگ‌های لاجوردی و در ابعاد گوناگون که در کاشان ساخته شده است. گِل، کاهگل و ساروج از بهترین ملاط‌هایی بوده که در آن دوره مورد استفاده قرار می‌گرفت. گچ‌بری‌هایی که در بنا به کار رفته، شامل مقرنس‌هایی است که در کنج و گوشه‌های بنا و در داخل فضاهای شاه‌نشین دیده می‌شود. عنصر دیگری که در بنا به کار رفته، سنگ است که کاربرد آن در بناهای این منطقه بسیار نادر بوده است؛ ولی با مشکلات فراوان تهیه و در بنا به کار برده شده است. از این سنگ‌ها اغلب برای پنجره‌ها، درگاه‌ها و تیرها استفاده شده است.

ساعت بازدید خانه بروجردی ها : در روزهای شنبه تا چهارشنبه از 8 صبح تا 15 عصر و آخر هفته ها از 9 صبح تا 16 بعد ازظهر می توان از خانه بروجردی ها دیدن کرد.
آدرس خانه بروجردی ها : شهرکاشان،محله سلطان میر احمد، خیابان علوی، خانه بروجردی ها
هتل های نزدیک خانه بروجردی : خانه عامری های کاشان