مناره های اصفهان

مناره چهل دختر یکی از آثار جالب دوره سلجوقی در اصفهان، مناره چهل دختر است که با تزئینات آجری و کتیبه‌های کوفی آراسته شده است.

مناره چهل دختر

یکی از آثار جالب دوره سلجوقی در اصفهان، مناره چهل دختر است که با  تزئینات آجری و کتیبه‌های کوفی آراسته شده است. این مناره را «ابوالفتح نهوجی» در سال 501 هجری بنا کرده است. نهوج از توابع اردستان و سال 501 مقارن با سومین سال پادشاهی سلطان محمدبن ملکشاه سلجوقی است که در آن زمان، اصفهان پایتخت سلسله سلجوقی بوده است. این مناره که به اعتقاد برخی مورخین، پنجمین مناره قدیمی ایران است، در منطقه کلیمیان اصفهان واقع شده است.

آدرس، میدان قدس، خیابان سروش، مناره چهل دختر

اگر دوست دارید در کنار این مناره اقامت داشته باشید هتل طلوع خورشید گزینه مناسبی است.

مناره مسجد علی

این مناره در مجاورت مسجد علی در میدان قدیم اصفهان واقع شده است؛ کتبیه‌هایی به خط کوفی دارد و خطوط و تزئینات آن با آجر است. احتمالاً تاریخ بنای آن قرن ششم هجری است. این مناره را مناره مسجد سلطان سنجر نیز نام نهاده‌اند. در مجاورت آن، آثار الحاقی عصر صفویه، بناهای تاریخی مسجد علی و هارون ولایت، جلوه زیبایی به این مجموعه تاریخی اصفهان بخشیده است.

آردس، خیابان عبدالرزاق، میدان امام علی، مناره مسجد علی

برای اقامت در نزدیکی مناره و مسجد امام علی هتل ستاره اصفهان انتخاب خوبی است.

مناره ساربان

این مناره در شمال محله جوباره و در قسمت یهودی نشین اصفهان واقع شده است و از زیباترین مناره‌های عهد سلجوقی است که در قرن ششم هجری بنا شده است و تزئینات آجری و کاشی‌کاری دارد. این مناره حدود 54 متر ارتفاع دارد. از بالای آن، داخل و اطراف شهر به خوبی مشاهده می‌شود و معرف سبک معماری دوران سلجوقی است.

آدرس، خیابان سروش، محله جوباره، مناره ساربان

 مناره زیار

این مناره در دهکده زیار در 30 کیلومتری شرق اصفهان و در ساحل جنوبی زاینده‌رود واقع شده و تزئینات آجری زیبایی دارد. زمان ساخت آن را قرن ششم هجری می‌دانند. حاشیه زیبای کاشی‌کاری فیروزه‌ تارک این مناره، از نمونه‌های جالب کاشی‌های لعابدار عهد سلجوقی است. نام زیار که به محل استقرار این مناره اطلاق می‌شود، به احتمال قوی، با دوره حکمرانی مرداویج زیاری ارتباط دارد که در آغاز قرن چهارم، شهر اصفهان پایتخت وی بوده است و در ساحل زاینده‌رود قصرهایی برای سکونت و مراکز اداری حکومت وی بنا شده بود.

آدرس، 10 کیلومتری روستای زیار، مناره زیار

مناره‌ های مسجد شاه

دو مناره‌ای که در دو طرف ایوان ورودی این مسجد در میدان نقش جهان برپا شده‌اند، از بام مسجد 37 متر ارتفاع دارند و بلندی این مناره‌ها از پایه‌ها 6/43 متر است. دو مناره اخیر، کاشی‌های معرق و کاشی‌های رنگی نمای خود را همراه با گلدسته‌ها حفظ کرده‌اند.

مناره راهروان

این مناره که در 6 کیلومتری شمال شرقی شهر اصفهان در روستای راهروان قرار دارد، یکی از آثار قرن ششم هجری است که تاریخ بنای آن را بعد از مناره‌های مسجد علی و ساربان حدس زده‌اند. این مناره از مناره‌های زیبای عهد سلاجقه است.

مناره‌های دارالضیافه

دو مناره معروف به مناره‌های دارالضیافه که دارالضیاء نیز گفته شده است، در محله جوباره اصفهان واقع شده‌اند و از بناهای قرن هشتم هجری‌اند. کتبیه مناره‌ها فرو ریخته است و نمی‌توان سال قطعی ساختمان آن‌ها را دریافت. این دو مناره تزئینات کاشی‌کاری نیز دارند و چنان که از نام آن‌ها پیداست، سردر مهمان‌سرای مشهوری بوده‌اند که به امیر یا حکمران یا پادشاهی در قرن هشتم تعلق داشته است.

مناره باغ قوشخانه

این مناره را «طوقچی» و به واسطه مجاورت آن با «آرامگاه علی بن سهل»، مناره علی بن سهل نیز می‌گویند. این مناره در منتهی‌الیه شمالی محله جوباره واقع شده و از بناهای قرن هشتم هجری است. این مناره دارای تزئینات کاشی‌کاری است و قسمتی از تارک مناره و تزئینات کاشی‌کاری آن فرو ریخته است. وجه تسمیه آن به قوشخانه، به مناسبت مجاورت آن با یکی از باغ‌های سلطنتی دوره شاه عباس اول صفوی است که گویا بازهای شکاری پادشاهان صفوی در این باغ نگهداری می‌شده‌اند.

مناره‌ های دردشت و بخت آغا

دو مناره دردشت، سردر مدرسه باشکوهی از دوره پادشاهی سلطان محمود آل مظفرند که قسمتی از تزئینات کاشی‌:اری، اطراف سردر و تمام کتیبه آن به مرور زمان فرو ریخته است. در جوار این سردر، در بنای برج‌مانندی که دارای گنبد کاشی‌کاری است، آرامگاه «سلطان بخت آغا» زوجه سلطان محمد آل مظفر واقع شده است که به دستور شوهرش در رمضان سال 769 هجری به قتل رسیده است و در این محل دفن شده است. سنگ سماق قرمز رنگ آرامگاه ملکه اصفهان (سلطان بخت آغا) در داخل این بنای تاریخی قرار دارد که یک اثر تماشایی است. مردم اصفهان، مخصوصاً محلات مجاور این بنا، در شب‌های جمعه برای این زن شمع روشن می‌کنند. به احتمال قوی، این دو اثر مظفری شهر اصفهان، از قرن ششم هجری به بعد احداث شده‌اند.

مناره غار

در محدوده شهر اصفهان، دو مناره به نام‌های «غار» و «زغمار» وجود دارند که یکی از آن‌ها دارای قدیمی‌ترین کتیبه تاریخ‌داری است که به خط نسخ قائم‌الزاویه نگاشته شده است. خرابه‌های بنای گنبدی با بدنه مکعب‌شکل در حدود 50 متری جنوب غربی مناره دیده می‌شود.

این مناره،‌ میله‌ای است مدور و منفرد که با آجر ساخته شده و نوک آن فرو ریخته و بر پایه‌ای هشت‌ضلعی بنا شده است. پی سنگی مناره که دو متر از آن نمایان است، ملاط تُردی دارد که از ماسه، شن، آهک و خاکستر ساخته شده است. پایه مناره که به تدریج از ضخامت آن کم می‌شود، 8/4 متری بلندی دارد. مدخل پلکان در ضلع جنوب شرقی پایه، و درست در ارتفاعی قرار دارد که سابقاً سطح زمین بوده است. قطر میله مناره در پایین، تقریباً 5/5 متر است. قطر قله آن در وضعیت کنونی 7/4 متر و ضخامت دیواره آن 74 سانتی‌متر است. ارتفاع پایه و میله مناره، در حال حاضر جمعاً حدود 21 متر است. درست در پایین نوک مناره و رو به سوی قبله، پنجره عریضی تعبیه شده است. این پنجره بالکن کوچکی دارد که بر کنسولی تکیه دارد و در پهلو به شکل طاقچه‌ای با طاق جناغی است. قسمتی از پایه مناره از زیر خاک بیرون آورده شده و کاشی‌های سالمی دارد.

در قسمت فوقانی چهار ضلع پایه، کتیبه‌ای در یک سطر به خط کوفی وجود دارد که با آجر معرق ساخته شده و از شمال شرقی شروع و به سمت شرق ادامه می‌یابد. مفاد این کتیبه، به عدد تاریخ 555 هجری قمری ختم می‌شود.

مناره مسجد شعیا

در محله امام‌زاده اسماعیل اصفهان، چند پاطاق قدیمی همراه با طاق‌هایی که بعداً بر آن‌ها نهاده شده است، مسجد شعیا را تشکیل داده‌اند. این مناره در یکی از دیوارهای این مسجد بلند و هشت‌ضلعی قرار گرفته است. این مناره مدور در ارتفاع 3/5 متری بعد از پایه، خراب شده و بر روی آن یک گلدسته کاشی‌کاری افزوده شده است که 65/2 متر قطر دارد. میله مناره در پایین ساده است و در بالا نقوشی به شکل چلیپای بزرگ و مربع‌های کوچک دارد. ساختمان این مناره به عهد سلجوقیان تعلق دارد و به احتمال زیاد در قرن ششم هجری ساخته شده است.

مناره گلدسته

این مناره در محله دردشت اصفهان واقع شده است. نام این مناره از گلدسته‌ای که بعدها بر روی میله فروریخته مناره اولیه ساخته‌اند، گرفته شده است. 3 متر از میله مذکور را در بالای بام مسجد می‌توان دید؛ ولی قسمت پایین آن که حدود 6 متر است، در میان دیوارهای مسجد پنهان شده است. در حال حاضر، راه پلکان مناره از در دومی است که از روی پشت بام مسجد باز کرده‌اند. قطر مناره در ارتفاع هم سطح با پشت بام 22/2 متر، ضخامت دیواره مناره 21 سانتی‌متر و قطر ستون مدور مرکزی آن 54 سانتی‌متر است. ساختمان مناره، آجری و نمای خارجی آن از آجر تراشیده شده است. در حدود یک متر بالاتر از سطح پشت‌بام، خطوط نسخ قائم‌الزاویه را می‌توان ملاحظه کرد. گرچه این مناره شبیه مناره مسجد شعیا است، ولی به نظر می‌رسد که از نظر تاریخ به دوره بعد از آن مربوط باشد و ظاهراً به دوره دوم عصر سلجوقی تعلق دارد.