روستای اورامانات تخت شهر مریوان
کردستان-مریوان«اورامانات تخت» از نوع روستا‌های دره‌ای است و در جنوب غربی شهرستان مریوان، در شیب تند یال شمالی کوهستان «تخت» واقع شده است. آب و هوای آن در فصول تابستان و بهار مطبوع و در زمستان بسیار سرد است. این روستا علاوه بر زیبایی چشم اندازها، به دلیل اجرای همه ساله مراسم بسیار باستانی، حیرت انگیز و دیدنی پیر شهریار، قابلیت‌های جهانگردی ارزشمندی دارد.
اورامان در زبان کردی «هه ورامان» تلفظ می‌شود، و ناحیه‌ای وسیع و کوهستانی است که سراسر جنوب استان کردستان را در برگرفته است. مردم این سامان را «هه ورامی» و زبان آنان را نیز به همین نام می‌خوانند. لهجه «اورامی» از شاخه‌های معروف و گسترده زبان کردی گوران و شامل «اورامی کهن»، «اورامی» و «ژاوه رودی» است. «اورامی» کهن را با زبان اوستا بسیار نزدیک دانسته‌اند. آتشگاه‌های باقی مانده منطقه نشان می‌دهد که مردم این ناحیه پیش از گرویدن به دین اسلام، زرتشتی بوده‌اند. از معابد بسیار مورد احترام مردم این ناحیه آرامگاه پیر شهریار اورامی صاحب کتاب «معرفت پیر شهریار» است. هر ساله مراسمی در کنار این آرامگاه برگزار می‌شود، پیر شهریار که به پیر شالیار نیز معروف است، به روایتی از قدیسین زرتشتی پیش ازاسلام است. بعدها کتاب وی توسط شخصی به نام «پیر شهریارشانی» پیراسته شده و با تنظیم مجدد با دیانت اسلام منطبق گردیده است. کتاب به گونه‌ای نمادین، مواردی را از زبان «زانای سیمیار»، بیان کرده است. به اعتقاد برخی از کردشناسان «زانای سیمیار» یا دانای سیمیار همان زرتشت است که رمزگو نیز معنی شده است. مردم اورامان مسلمان سنی و شافعی مذهب هستند. از دیگر اماکن مقدسه اورامان، مساجد اویهنگ، عبداللهی و مقبره پیری به نام کوسه هه جیج است که مورد احترام و زیارت مردم اورامان و سایر مردم کردستان است.
مردم اورامان بسیار متدینند و دانشمندان و فضلای معروفی از این خطه برخاسته‌اند. در طریقت، پیرو دو طریقه قادریه و نقشبندیه‌اند. پیروان طریق «قادری» را درویش و پیروان طریقه «نقشبندیه» را صوفی می‌نامند که اعتقادی بسیار محکم به پیر و مرشد به ویژه شیخ خود دارند و هر ساله به زیارت وی می‌روند. پوشاک و نحوه زندگی و آیین‌های مردم اورامان نیز از جاذبه‌های آن محسوب می‌شوند. در هر حال دیدار از روستای اورامان به ویژه در هنگام اجرای مراسم «پیر شالیار» و دیدن و شنیدن موسیقی گروه دف زنان کرد بسیار جالب توجه است.
