هرآنچه باید درباره قوانین بار و حمل وسایل در پرواز بدانید

سفر هوایی، چه کاری و چه تفریحی، با مرحله‌ای به نام بستن چمدان آغاز می‌شود. از وزن مجاز گرفته تا وسایل ممنوعه، هر ایرلاین قوانین خاص خود را دارد.

 این مطلب یک راهنمای جامع و کاربردی است تا با خیالی آسوده چمدان خود را ببندید. در این راهنما، به تمام پرسش‌های شما درباره انواع بار، محدودیت‌های وزنی و ابعادی، هزینه اضافه بار و نحوه مدیریت وسایل ارزشمند پاسخ می‌دهیم. با مطالعه این متن، برای سفر بعدی خود با اطلاعات کامل، بلیط هواپیما خود را از فلایتیو تهیه کرده و سفری بی‌دغدغه را تجربه خواهید کرد.

آشنایی با مفهوم بار در پرواز؛ بار مجاز و بار غیرمجاز چیست؟

بار (Baggage) در پرواز به تمام وسایلی گفته می‌شود که مسافر همراه خود به هواپیما می‌برد. این بار به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود که درک تفاوت آنها اولین گام برای بسته‌بندی است:

• بار مجاز (Allowed Baggage): به مجموع وسایلی گفته می‌شود که حمل آنها طبق قوانین ایرلاین و مقررات ایمنی بین‌المللی، چه در کابین و چه در انبار هواپیما، بلامانع است. وزن، ابعاد و تعداد بسته‌های مجاز برای هر مسافر بر اساس کلاس پرواز (اکونومی، بیزینس، فرست کلاس)، مسیر پروازی (داخلی یا خارجی) و قوانین شرکت هواپیمایی تعیین می‌شود که هنگام تهیه بلیط پرواز باید با این موارد توجه کنید.
• بار غیرمجاز (Prohibited Baggage): شامل اقلامی است که حمل آنها به دلیل خطرات ایمنی برای پرواز، مسافران و خدمه، اکیدا ممنوع است. این لیست معمولا شامل مواد منفجره، مایعات قابل اشتعال، گازهای فشرده، سلاح‌های گرم و سرد و برخی مواد شیمیایی می‌شود.

تفاوت بین بار همراه و بار تحویلی در پرواز

انتخاب اینکه کدام وسیله را در بار همراه (Carry-on) و کدام را در بار تحویلی (Checked Baggage) قرار دهید، تاثیری مستقیم بر راحتی و امنیت سفر شما دارد. در جدول زیر این دو مفهوم به صورت کامل مقایسه شده‌اند:

توصیه مهمی که وجود دارد وسایل الکترونیکی حساس و اقلام گران‌بها را همیشه در کیف دستی خود حمل کنید تا از آسیب یا سرقت احتمالی و یا گم شدن در امان بمانند.

قوانین وزن و ابعاد بار در پروازهای داخلی و خارجی

قوانین مربوط به وزن و ابعاد بار در ایرلاین‌های مختلف متفاوت است، اما می‌توان یک چارچوب کلی برای آن در نظر گرفت:

پروازهای داخلی:

• بار تحویلی: در کلاس اکونومی معمولا بین ۲۰ تا ۲۵ کیلوگرم برای هر مسافر بزرگسال مجاز است.
• بار همراه: یک کیف یا چمدان کوچک به وزن ۵ تا ۷ کیلوگرم.

پروازهای خارجی:

• بار تحویلی: در مسیرهای اروپایی و خاورمیانه، استاندارد یک بسته ۲۳ کیلوگرمی یا یک بسته ۳۰ کیلوگرمی برای کلاس اکونومی بسیار رایج است. برخی ایرلاین‌ها اجازه حمل دو بسته را نیز می‌دهند.
• بار همراه: معمولا یک قطعه بار با وزن ۷ تا ۱۰ کیلوگرم به همراه یک کیف دستی کوچک (مانند کیف لپ‌تاپ) مجاز است.

همیشه قبل از خرید بلیط پرواز، بخش قوانین بار را در سایت ایرلاین مورد نظر یا پلتفرم فلایتیو چک کنید تا از پرداخت هزینه‌های اضافی جلوگیری نمایید.

وسایل ممنوعه در پرواز؛ چه چیزهایی را نباید با خود ببریم؟

برای حفظ ایمنی مسافران، سازمان بین‌المللی هوانوردی (ICAO) و ایرلاین‌ها فهرستی از وسایل ممنوعه را تعیین کرده‌اند که حمل آن‌ها در هواپیما به هیچ عنوان مجاز نیست. این محدودیت‌ها معمولا به منظور حفظ امنیت پرواز، رعایت قوانین بین‌المللی و جلوگیری از حوادث ناخواسته برای سلامت و امنیت مسافران و هواپیماها تعیین می‌شوند.

وسایل ممنوعه شامل موارد زیر می‌شوند:

• مواد منفجره و قابل اشتعال: هرگونه ماده انفجاری، ترقه، مواد آتش‌زا و اسپری‌های فشرده
• اسلحه و ابزار تیز: تمامی انواع اسلحه گرم و سرد، چاقو، قیچی بزرگ، تیغ و ابزار برنده
• مواد شیمیایی خطرناک: اسیدها، مواد سمی، مواد خورنده و مواد شیمیایی صنعتی
• باتری‌های لیتیومی بزرگ: باتری‌های لیتیومی که ظرفیت آن‌ها از حد مجاز بیشتر باشد
• مایعات حجیم در بار همراه: حمل مایعات بیش از ۱۰۰ میلی‌لیتر در هر ظرف در بار همراه مجاز نیست

نکته مهم این است که باتری‌های پاوربانک و لپ‌تاپ باید حتما در بار همراه قرار گیرند و حمل آن‌ها در بار تحویلی ممنوع است. همچنین مایعات، ژل‌ها و اسپری‌ها باید در ظروف ۱۰۰ میلی‌لیتری یا کوچکتر بسته‌بندی شده و در یک کیسه پلاستیکی شفاف قرار گیرند.

برای اطمینان از اینکه وسایل شما مطابق با قوانین است، پیشنهاد می‌شود قبل از تهیه بلیط هواپیما، فهرست رسمی وسایل ممنوعه هر ایرلاین را در سایت فلایتیو مطالعه کنید تا از بروز مشکلات احتمالی در بازرسی امنیتی فرودگاه جلوگیری شود. در صورت تردید درباره هر وسیله‌ای، حتما قبل از پرواز با ایرلاین تماس بگیرید.

قوانین حمل وسایل ارزشمند، الکترونیکی و شکستنی در پرواز

یک قانون طلایی در سفر هوایی را همیشه به خاطر بسپارید: هرگز وسایل باارزش، حساس و شکستنی خود را در چمدانی که تحویل می‌دهید، قرار ندهید. مسئولیت ایرلاین‌ها در قبال آسیب یا گم شدن این وسایل بسیار محدود است و در پروسه جابجایی و تحویل بار و چمدان شما، چمدان‌ها را از ارتفاع پرت می‌کنند و گاها به دلیل خستگی و کم‌کاری کارکنان و مسئولان حمل چمدان، بجای قرار دادن در محل مناسب کردن آن‌ها را از فاصله دور روی پرتاب می‌کنند، ممکن است چندین نمونه از این نوع رفتارها را در فضای مجازی دیده باشید.

• وسایل ارزشمند: پول نقد، مدارک شناسایی، اسناد مهم، کارت‌های اعتباری و جواهرات را همیشه در کیف دستی یا جیب خود همراه داشته باشید.
• وسایل الکترونیکی: لپ‌تاپ، تبلت، دوربین، پاوربانک و باتری‌های یدکی باید حتما در بار همراه شما به داخل کابین حمل شوند. حمل پاوربانک در قسمت بار اصلی به دلیل خطر آتش‌سوزی، ممنوع است.
• وسایل شکستنی: اگر مجبور به حمل وسایل شکستنی هستید، آن‌ها را با دقت در لباس یا پوشش‌های حباب‌دار بپیچید و در چمدان کابین خود حمل کنید تا کنترل آن در دست خودتان باشد.

هزینه اضافه بار در ایرلاین‌های مختلف چگونه محاسبه می‌شود؟

پرداخت هزینه اضافه بار در فرودگاه می‌تواند بسیار گران تمام شود. این هزینه بر اساس ترکیبی از عوامل زیر محاسبه می‌شود:

• نرخ پایه ایرلاین: هر شرکت هواپیمایی نرخ مشخصی برای هر کیلوگرم اضافه بار دارد.
• مسیر پروازی: هزینه اضافه بار در پروازهای بین‌المللی به مراتب بیشتر از پروازهای داخلی است.
• روش پرداخت: پرداخت هزینه اضافه بار در فرودگاه گران‌ترین گزینه است. خرید ظرفیت اضافه بار (معمولا تا ۲۴ یا ۴۸ ساعت قبل از پرواز) هنگام تهیه بلیط هواپیما و بصورت آنلاین می‌تواند تا ۵۰ درصد ارزان‌تر باشد.

توصیه: همیشه قبل از حرکت به سمت فرودگاه، چمدان خود را وزن کنید. اگر اضافه بار دارید، بلافاصله به وب‌سایت ایرلاین مراجعه و آن را به صورت آنلاین خریداری کنید، وگرنه در صورتی که در فرودگاه مجبور به پرداخت این هزینه شوید به احتمال زیاد دو الی سه برابر پرداخت هزینه از طریق وب‌سیات را متحمل شوید.

قوانین بار در پروازهای بین‌المللی ترکیه، دبی و اروپا

برای پروازهای خارجی، میزان بار مجاز به مقصد و ایرلاین بستگی دارد و تفاوت‌های قابل توجهی بین ایرلاین‌های مختلف وجود دارد. در پروازهای خارجی هواپیمایی زاگرس حداکثر می‌توانید ۲۵ کیلوگرم بار را همراهتان ببرید. برای پروازهای خارجی کاسپین حداکثر می‌توانید ۳۰ کیلوگرم بار را همراهتان ببرید.

برای پرواز به ترکیه با ترکیش ایرلاین، حداکثر بار مجاز در پرواز تجاری یا بیزینس کلاس ۳۰ کیلوگرم و در پرواز اکونومی ۲۰ کیلوگرم است. بعضی از ایرلاین‌های اروپایی مانند ایر فرانس، لوفتانزا، بریتیش ایرویز، آل ایتالیا، آسترین، اوکراین ایر و KLM Royal Dutch Airlines برای بلیط پرواز اکونومی بار مجاز ۳۰ کیلوگرمی (فقط یک چمدان)، برای بلیط بیزینس بار مجاز ۴۰ کیلوگرمی (تا دو چمدان) و برای بلیط فرست کلاس بار مجاز ۵۰ کیلوگرمی (تا دو چمدان) در نظر می‌گیرند.

نکته مهم این است که در همه پروازها محدودیت ابعادی برای چمدان‌ها وجود دارد. مجموع طول، عرض و ارتفاع چمدان نباید از ۱۵۸ سانتی‌متر تجاوز کند. حداکثر وزن مجاز هر بسته نباید بیشتر از ۳۲ کیلوگرم باشد. این محدودیت‌ها برای حفظ امنیت پرواز و رعایت قوانین بین‌المللی حمل و نقل هوایی تعیین شده‌اند.

نحوه بسته‌بندی صحیح چمدان و برچسب‌گذاری بار برای پرواز

یک بسته‌بندی خلاقانه و مرتب، منجر به راحتی در پیدا کردن وسایل مورد نیاز در هر زمان خواهد بود. بطور کلی روش‌های زیر برای یک بسته‌بندی مناسب مفید است:

·        لباس‌ها را رول کنید: این کار هم از چروک شدن لباس‌ها جلوگیری می‌کند و هم فضای کمتری اشغال می‌کند.

• از کیسه‌های وکیوم استفاده کنید: برای لباس‌های حجیم مانند کاپشن، این کیسه‌ها حجم را تا حد زیادی کاهش می‌دهند.
• وسایل سنگین در پایین: کفش‌ها و وسایل سنگین‌تر را نزدیک چرخ‌های چمدان قرار دهید تا تعادل آن حفظ شود.
• برچسب‌گذاری: حتما یک برچسب حاوی نام، شماره تماس و آدرس ایمیل خود را هم در بیرون و هم در داخل چمدان قرار دهید.

برچسب‌گذاری با نام کامل، شماره تماس، ایمیل و آدرس مقصد روی هر چمدان ضروری است؛ از برچسب‌های محکم که پاره نمی‌شوند استفاده کنید. راهنمای IATA تأکید می‌کند که ۸۷ درصد موارد گم‌شدن به برچسب ضعیف مربوط است.

گم‌شدن یا آسیب دیدن بار در پرواز؛ چه باید کرد؟

اگر پس از رسیدن به مقصد چمدان خود را پیدا نکردید یا متوجه آسیب‌دیدگی آن شدید، مراحل زیر را دنبال کنید:

1. مراجعه به دفتر “Lost and Found”: قبل از خروج از سالن پرواز، به دفتر خدمات بار ایرلاین مربوطه مراجعه کنید.
2. تنظیم گزارش PIR: یک گزارش عدم تحویل بار (Property Irregularity Report) تنظیم کرده و یک نسخه از آن را دریافت کنید.
3. پیگیری مستمر: از طریق شماره پیگیری گزارش، وضعیت بار خود را از طریق سایت ایرلاین یا تماس با پشتیبانی پیگیری کنید.
4. درخواست غرامت: در صورت پیدا نشدن بار یا اثبات آسیب، می‌توانید با ارائه مدارک لازم، درخواست غرامت کنید.

قوانین حمل حیوانات خانگی و وسایل خاص در پرواز

حمل حیوانات خانگی (Pet Travel) نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و هماهنگی قبلی با ایرلاین است.

• مدارک لازم: گواهی سلامت از دامپزشک معتبر و تکمیل مدارک مربوط به قرنطینه (در پروازهای خارجی) الزامی است.
• قفس استاندارد: حیوان باید در قفس استاندارد و مورد تایید *یاتا (IATA) با تهویه مناسب حمل شود.
• روش حمل: بسته به قوانین ایرلاین و ابعاد حیوان، ممکن است اجازه حمل آن در کابین (PETC) یا در انبار بار (AVIH) داده شود.

برای حمل وسایل خاص مانند تجهیزات ورزشی بزرگ یا آلات موسیقی، حتما باید از قبل با ایرلاین تماس گرفته و هماهنگی‌های لازم را انجام دهید.

*یاتا (IATA) مخفف عبارت International Air Transport Association به معنای انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی است.

نکات کاربردی برای مدیریت بار و سفر هوایی راحت‌تر

همیشه قبل از بستن چمدان، قوانین بار ایرلاین خود را چک کنید.

• وزن چمدان خود را در خانه اندازه بگیرید.
• از چمدان‌های سبک و مقاوم استفاده کنید تا بخش بیشتری از وزن مجاز به وسایل شما اختصاص یابد.
• یک نسخه کپی از مدارک مهم خود را در چمدان تحویلی قرار دهید.
• برای سفرهای کاری، یک دست لباس رسمی را در کیف دستی خود بگذارید.
•   قبل از بستن چمدان، یک لیست از وسایل ضروری تهیه کنید تا چیزی فراموش نشود.
• برای بسته‌بندی چمدان، حتماً از کاورهای پلاستیکی برای اسناد مهم استفاده کنید. قرار دادن یک کپی از اطلاعات تماس در داخل و خارج چمدان نیز در صورت گم شدن آن بسیار کمک‌کننده خواهد بود.
• برای کاهش وزن بار می‌توانید راهکارهای هوشمندانه‌ای به کار ببرید. پوشیدن لباس‌های سنگین‌تر در طول پرواز و استفاده از کیف‌های چندلایه از جمله این روش‌هاست. همچنین انتخاب لباس‌های ترکیب‌پذیر می‌تواند حجم بار شما را به طرز محسوسی کاهش دهد.
• در پروازهای خارجی، حتماً پیش از سفر قوانین خاص کشور مقصد را بررسی کنید. گرفتن عکس از محتویات چمدان نیز ایده خوبی است، چرا که در صورت گم شدن یا آسیب دیدن بار، می‌توانید برای بیمه از آن استفاده کنید.

با رعایت این نکات، می‌توانید تجربه بهتری از سفر هوایی داشته باشید. برای مدیریت آسان‌تر سفر و اقامت، می‌توانید از پلتفرم فلایتیو برای پرواز و از سامانه هومسا برای رزرو هتل و اقامتگاه استفاده کنید.

آگاهی از قوانین حمل بار، بخش مهمی از برنامه‌ریزی یک سفر موفق است. با درک تفاوت بار همراه و تحویلی، شناخت اقلام ممنوعه و بسته‌بندی هوشمندانه، می‌توانید از هزینه‌های اضافی و استرس‌های لحظه آخری جلوگیری کنید. دی این مقاله سعی بر این شد تا با ارائه اطلاعات دقیق و کاربردی، هرآنچه باید درباره قوانین بار و حمل وسایل در پرواز بدانید را در اختیار شما قرار دهد تا با آرامش کامل سفر کنید.