اقامتگاه بوم گردی چیست؟
-در دنیای پرمشغله و پر استرس امروزی، سفر تبدیل به راهحل مناسب برای دوری از شلوغی شهر و آلایندههای هوایی شده است.
اولین فاکتور مورد نظر در هنگام مسافرت، انتخاب محلی مناسب برای اسکان در منطقه مقصد است که به چندین صورت قابل انجام است. هتل، مسافرخانه و اقامتگاه بوم گردی و غیره از جمله مواردی است که بعد از رسیدن به مقصد مورد نظر باید در یکی از آنها اسکان یابیم.
هر کدام از مکانهای ذکر شده، ویژگیها و خصوصیات مربوط به خود را دارند. قابل ذکر است اقامتگاه بوم گردی برای افرادی که به قصد دوری از شلوغی و آلودگی شهری، راهی سفر شدهاند، بهترین گزینه خواهد بود، زیرا این اقامتگاهها اکثرا در شهرهای کوچک یا روستاهای تاریخی که بهترین مکان در طبیعت و در کنار جاذبههای توریستی واقع شدهاند و میتوانند علاوه بر ایجاد احساس آرامش، پتانسیلهای زیادی داشته باشد.
اقامتگاههای بوم گردی دارای ویژگیهایی خاص هستند که گردشگران زیادی را به سوی خود میکشانند. همچنین هیچهایکرها از علاقهمندان به این نوع اقامتگاهها هستند. اکنون در این مقاله از رزرواسیون آریا با مفهوم اقامتگاه بوم گردی چیست آشنا شده و سیر تا پیاز آن را برایتان ذکر خواهیم کرد.
مطالعه بیشتر: هیچهایک، چگونه بدون پول سفر کنیم؟
اصطلاح اقامتگاه بوم گردی چیست؟
بوم گردی به انگلیسی ECO TOURISM است که از ترکیب دو واژه ECO و TOURISM تشکیل شده است. اکو توریسم در اصل کلمهای است که ریشه یونانی دارد و ECO به معنای زیستگاه یا محیطزیست و TOURISM به معنای گردشگر است. در کل میتوان این کلمه را گردشگری که برای سفر به محیطزیست میرود، معنا کرد. البته این گردشگر باید برخی از قوانین بوم گردی را رعایت کند. قوانینی مثل ارزشگذاری به تمدن و فرهنگ یا تلاش برای حفظ محیطزیست آن بوم از قوانینی هستند که باید توسط بوم گرد رعایت شوند.
ویژگیهای اقامتگاه بوم گردی
بوم به معنای یک مسکن ساخته شده از مصالح طبیعی در طبیعت است. اقامتگاه بوم گردی نیز به اقامتگاهی گفته میشود که توسط مردم بومی و مصالح آن منطقه ساخته میشود که به آن خانه بوم گردی نیز گفته میشود. اقامتگاه بوم گردی در روستاها یا شهرهای کوچک که دارای جاذبه تاریخی یا طبیعی هستند، احداث میگردد تا بازدیدکنندگان علاوه بر گشتوگذار، مکانی راحت برای استراحت و خورد و خوراک داشته باشند و علاوه بر اشاعه فرهنگ، تمدن و تاریخ آن بوم، موجب حفظ تمدن و آثار تاریخی گردند. البته قابل ذکر است هر مسکن ساخته شده در طبیعت، اقامتگاه بوم گردی نیست بلکه اقامتگاهی، اقامتگاه بوم گردی است که ویژگی خاص زیر را دارا است. اکنون به معرفی این ویژگیها میپردازیم.
مصالح اقامتگاه بوم گردی
مصالح استفاده شده برای ساخت اقامتگاه از مصالح و وسایل همان منطقه بومی است. به عنوان مثال در ساخت اقامتگاه بومی در منطقه گردشگری شمال کشور، استفاده از چوب، حصیر و یا مصالح دیگری که در منطقه شمال به کار میرود، استفاده میشود ولی در منطقه کویری از کاه و گل و غیره برای ساخت اقامتگاه استفاده میگردد.
ساخت اقامتگاه بوم گردی
اقامتگاه بوم گردی توسط مردمان محلی همان منطقه ایجاد میشود. در کل میتوان گفت نیروی انسانی لازم برای ساخت اقامتگاه مردم بومی است.
دکوراسیون اقامتگاه بوم گردی
دکوراسیون داخلی و حتی معماری فضای بیرونی اقامتگاه نیز با منطقه بومی خودش تناسب دارد. این دکوراسیون با فرهنگ و تاریخ آن منطقه نیز تطابق دارد. بدین صورت که اقامتگاه آیینه تاریخ، فرهنگ و تمدن آن بوم خواهد بود. به عنوان مثال در منطقه ساحلی دکوراسیون و فضای اقامتگاه مورد نظر به گونهای طراحی میشود که حتی با ندیدن دریا متوجه میشویم که این اقامتگاه تکهای از منازل ساحلی است. ظروف، فرش، پرده یا هر چیز دیگری که در اقامتگاه قرار میگیرد ریشه در سنت و تاریخ آن بوم است. حتی بسیاری از افراد این اقامتگاهها را همانند موزه مردم شناسی میدانند.
نحوه پذیرایی در اقامتگاه بوم گردی
پذیرایی از مسافران توسط مردمان محلی و با لباس محلی و سنتی آن منطقه انجام میشود. البته غذاهای فستفودی و بینالمللی در منوی غذاها وجود ندارد بلکه لیستی از انواع غذاهای خوشمزه محلی و بومی آن منطقه توسط مردمان محلی طبخ میشوند. حتی پخت نان نیز توسط مردم محلی انجام میشود.
تامین انرژی اقامتگاه بوم گردی
تا حد امکان از هدررفت و اسراف انرژی جلوگیری میشود. البته بسیاری از اقامتگاههای بوم گردی برای این منظور از پنلهای خورشیدی استفاده میکنند، بسیاری از اقامتگاهها که به آب معدنی دسترسی دارند به جای آب شهری از آب معدنی طبیعی منطقه استفاده میکنند که علاوه بر مفید بودن، از هدررفت آب نیز جلوگیری میکنند. پخت نان در تنور نیز از مصرف بیش از اندازه گاز جلوگیری میکند.
ابعاد خانه های بوم گردی
ابعاد اقامتگاه بزرگ نیست بلکه اقامتگاهها دارای سایز و ابعادی کوچک و حداکثر تا سی واحد هستند. البته در اکثر اقامتگاههای بوم گردی فقط محل خواب گردشگران مجزا و مستقل است و سرویس بهداشتی، محوطه و محل غذا خوردن گردشگران مجزا نیست.
هدف از اقامتگاههای بوم گردی
بوم گرد به شخصی گفته میشود که اقامتگاههای بوم گردی را برای اسکان خود انتخاب کرده است تا همزیستی با طبیعت، تاریخ، فرهنگ و تمدن آن منطقه را تجربه کند و یک همنشینی با محیطزیست داشته باشد. از لباسها و بافت سنتی اقامتگاه گرفته تا غذا و حتی فرهنگ و لهجه مردمان محلی در این تجربه خلاصه خواهند شد.
هدف اقامتگاههای بوم گردی نیز کمک به گردشگرانی است که با هدف ذکر شده مهمان این مناطق میشوند. اقامتگاههای بوم گردی شرایطی را فراهم میکنند تا مسافرین به اهداف خود از سفر برسند و از زندگی پر هیاهوی مدرنیته کمی دور شوند و چند روزی مهمان طبیعت باشند. در کل میتوان این نکته را یادآور شد که هدف اقامتگاههای بوم گردی آشنایی با فرهنگ، محیط زیست، آثار باستانی، جاذبهای و توریستی، صنایع دستی و غیره است.
مزایای اقامتگاه بوم گردی
اقامتگاه بوم گردی دارای مزایای بسیاری است که هر ساله به علاقهمندان آن نیز اضافه میشود. این مزایا شامل موارد ذیل است:
هزینه پایین رزرو: هتل و مسافرخانه هر دو توسط شخصی حقیقی یا حقوقی اداره میشوند که دو گزینه دیگر برای اقامت در شهر مقصد هستند ولی هزینه رزرو آنها به مراتب بیشتر از اقامتگاه بومی است، زیرا محل آنها در شهر است. ولی میتوان گفت اقامتگاه بوم گردی چون توسط مردمان محلی اداره میشود و در منطقه طبیعی مثل روستا یا جنگل و غیره ساخته میشود؛ قیمت بسیار پایینی نسبت به دو مورد ذکر شده دارد. در نتیجه از لحاظ اقتصادی انتخاب اقامتگاه بوم گردی برای گردشگران بهصرفهتر خواهد بود.
مزایای اقتصادی و اجتماعی برای مردم محلی: افزایش حضور گردشگران در اقامتگاههای بوم گردی برای مردم محلی نیز خالی از سود نخواهد بود بلکه به رونق کشاورزی، اقتصادی و اجتماعی آن منطقه کمک زیادی خواهد کرد. به عنوان مثال میتوان به موارد رونق کشاورزی، فروش لوازم و صنایع دستی، فروش سوغات، ایجاد اشتغال برای جوانان آن منطقه و غیره اشاره کرد.
مزایای فرهنگی: اشاعه، گسترش فرهنگ و سنت دیرین مردم منطقه از مزایای فرهنگی است که با اقامتگاههای بوم گردی حاصل میشود. با این کار زندگی سنتی ایرانی فراموش نمیشود.
جوی صمیمانه و دوستانه بین گردشگران و مردم محلی: گردشگران در اکثر اقامتگاههای بوم گردی با مردمان محلی همسفره میشوند و از غذاهای محلی که توسط آنها طبخ شده میل میکنند و با هم به گفتوگو میپردازند. همه این موارد به ایجاد جوی دوستانه بین مردم محلی و گردشگران کمک میکند.
برگزاری جشنهای سنتی و کلاسهای آموزشی: در اقامتگاههای بومی جشنها و مراسم شاد و محلی برگزار میشود که علاوه بر سرگرمی و تفریح، برای آشنایی گردشگران با رسم و رسومات و جشنهای محلی آن منطقه بسیار مفید است. همچنین در اقامتگاههای بوم گردی کلاسهای آموزشی برای ساخت صنایع دستی و سنتی یا حتی کلاسهای آشپزی مثل پخت نان یا سایر غذاهای محلی برگزار میشود که تأثیر به سزایی در یادگیری گردشگران خواهد داشت.
نزدیکی و همجواری به منطقه تاریخی و توریستی: اقامتگاههای بوم گردی در دل طبیعت و در نزدیکترین محل به جاذبه تاریخی توریستی خواهند بود که نیازی به پیمایش راه طولانی برای رسیدن به منطقه مورد نظر نیست. این مورد از زمان و هزینه رفتوآمد گردشگران به منطقه تاریخی جاذبهای میکاهد.
صرفهجویی در انرژی: همان طور که ذکر شد، در اقامتگاههای بوم گردی باید از هدررفت انرژی جلوگیری شود و تا حد امکان از وسایلی مانند پنل خورشیدی و غیره استفاده کنند که این فاکتور تأثیر مثبت و مستقیمی بر انرژی مصرفی ملی در طول سال خواهد داشت.
انواع اقامتگاه بوم گردی
اقامتگاههای بوم گردی در دهههای اخیر در ایران و به سرعت در بین گردشگران رواج یافت. به گونه ای که این اقامتگاهها تبدیل به شاخهای از صنعت گردشگری شدند. اقامتگاههای بوم گردی انواع مختلفی دارند که بنابر منطقه آن بوم نوع آن تعیین میشود. این اقامتگاهها شامل کپر، خانههای صخرهای، اقامتگاه چوبی، سیاه چادر، کاروانسرا، دهکده یا کمپ روستایی است که بر اساس نوع منطقه، نوع اقامتگاه نیز متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال در منطقه شمال، اقامتگاه چوبی بنابر نوع منطقه بهترین گزینه خواهد بود.
قوانین و درجهبندی اقامتگاههای بوم گردی
قوانین اقامتگاه بوم گردی از جانب اداره کل نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری تعیین میشود که طبق این قوانین:
- اقامتگاه باید در سطح معماری منطقه بومی باشد و استفاده از فضای مدرنیته یا غیرمرتبط با آن منطقه غیرمجاز خواهد بود.
- باید اصول زیستمحیطی در اقامتگاههای بوم گردی رعایت شود. به عنوان مثال تفکیک زباله، کمترین میزان استفاده از ظروف پلاستیکی، احداث و رسیدگی به سرویسهای بهداشتی و غیره از مواردی هستند که مردمان محلی باید در انجام آن کوشا باشند.
- رعایت ایمنی در ساخت اقامتگاهها و اجرای زیرساختهای مورد نیاز در ساخت اقامتگاهها بسیار مهم و ضروری است.
- رعایت بهداشت و نظافت در تهیه غذاها، محل خواب و غیره از قوانین مهم در اقامتگاهها است.
- اقامتگاهها مجهز به سیستم سرمایشی گرمایشی باشند.
طبق قوانین ذکر شده توسط اداره مربوط به خدمات گردشگری، اقامتگاههای بوم گردی بنابر میزان تبعیت از قوانین مربوطه شامل سه درجه هستند که توسط همین اداره تعیین میشوند.
درجه یک: اقامتگاهی که بتواند حداقل هفت امتیاز از این اداره دریافت کند و حداقل میانگین جمع امتیازات نباید کمتر از هشت باشد، اقامتگاه درجه یک است.
درجه دو: اقامتگاهی که حداقل چهار امتیاز از این اداره دریافت کند و حداقل میانگین جمع امتیازات نباید کمتر از پنج باشد، اقامتگاه درجه دو است.
درجه سه: اقامتگاهی که بتواند حداقل یک امتیاز از این اداره دریافت کند و حداقل میانگین جمع امتیازات نباید کمتر از دو باشد، اقامتگاه درجه سه است.
چند نمونه از اقامتگاههای بوم گردی
ایران سرزمینی چهار فصل، دارای اقلیمهای متفاوت و غنی از تاریخ، تمدن و جاذبه است. به همین خاطر اقامتگاههای بوم گردی زیادی در کشور ایران وجود دارد که همه ساله گردشگران زیادی را به سوی خود میکشاند. از جمله این اقامتگاهها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
اقامتگاه بوم گردی مضیف دیواری مینوشهر
اقامتگاه بوم گردی متا فیروزکوه
اقامتگاه بوم گردی خونه مادر جون
اقامتگاه بوم گردی ماه بی بی اردکان
اقامتگاه بوم گردی کوشک آقا محمد قمصر
اقامتگاه بوم گردی دورنا مشگین شهر
سخن آخر
در این مطلب به بررسی همه جانبه اقامتگاه بوم گردی پرداختیم و ذکر کردیم که اقامتگاه بوم گردی به منزلی برای اقامت در دل طبیعت و نزدیکترین مکان به جاذبه تاریخی و توریستی گفته میشود که دارای ویژگیهای خاصی است. همچنین این ویژگیها را به طور مفصل شرح دادیم، البته از مزایا آن نیز برایتان گفتیم و دانستیم این اقامتگاهها مزایای زیادی برای گردشگران و مردمان محلی خواهد داشت.
از طرفی یادآور شدیم اقامتگاههای بوم گردی با هدف کمک به گردشگران در راستای آشنایی با فرهنگ و اشاعه ارزشها، تمدن، تاریخ و غیره صورت میگیرد. البته اقامتگاههای بوم گردی تحت نظارت اداره مربوط به خدمات گردشگری باید یک سری از قوانین را در جهت خدمات رسانی بهتر و حفظ رفاه گردشگران رعایت کنند و مطابق با میزان تبعیت از این قوانین، اقامتگاهها درجهبندی میشوند. این درجات شامل درجه یک، دو و سه هستند که نقش مهمی در تعیین میزان بازدهی اقامتگاهها دارند. امیدواریم مطالعه این مطلب توانسته باشد شما را با مفهوم اقامتگاههای بوم گردی و ویژگیهای خاص آن به طور دقیق و کامل آشنا کند.